Gematigd

Ik bedacht zondag een frivool stukje te schrijven over gematigd, zoals bedoeld in de uitdrukking: gematigde moslims. Wat betekent dat woord anders dan: niet fundamentalistisch. Ze geloven, zoals ik geacht wordt te genieten: met mate. Er is ruimte voor twijfel en voor het standpunt van een ander.
Ik hou van gematigd. Ik ben gematigd in alles. Als voetballer en voetbalfan, als tuinman en als toerist, als wijnkenner en beginnend alcoholist, als kroegtijger en binnenkort weer als carnavalist. Ik ben een gematigd liberaal en een gematigd sociaal-democraat. In de politieke arena kan ik het met iedereen een keer eens en oneens zijn, maar de gematigde middenweg is mijn favoriet.
Gematigd wil zeggen: niet fanatiek, niet dogmatisch, niet radicaal. Het gaat over rekening houden met iedereen, het afwegen van alle belangen en het sparen van zowel kool als geit. Het is allemaal weinig opwindend en niet onverstandig, maar je kunt er de oorlog niet mee winnen.
Ik dacht er een luchtig stukje over te kunnen schrijven, maar die gedachte verdween snel toen ik me verder verdiepte in de aanleiding ervan: een commentaar van Paul Brill in De Volkskrant van zaterdag, waarin hij schreef dat niet de ongelovigen en de westerlingen, maar vooral gematigde moslims het slachtoffer zijn van IS.
Toen drong opnieuw tot mij door dat op een paar duizend kilometer van Almere een storm raast, die vele slachtoffers maakt. Daarom schreef ik gisteren over Mosul, een stad vergelijkbaar met Jeruzalem of Mekka qua heiligheid en vergelijkbaar met Amsterdam of Istanboel qua historische waarde. Mosul werd in één zomer met de grond gelijk gemaakt en vrijwel de hele bevolking, een half miljoen mensen, sloeg op de vlucht.
Gematigd is een comfortabele positie in tijden van vrede. Als het oorlog is, is er geen gulden middenweg meer. Geen kool noch geit om te sparen. Dan moet je kiezen of vertrekken. Er was geen aanleiding meer voor een lichtvoetig taaldingetje over het woord gematigd. Er was alleen nog plaats voor zware woorden als angst, lijden en fundamentalisme.