Metataal

Vandaag kreeg ik van een collega het compliment dat mijn projectplan bij eerste lezing overtuigend was geweest, maar dat, toen hij het nog eens goed las, er van dat oordeel niet veel meer overbleef. Er zaten denkfouten in en het was bovendien niet consistent. Dat laatste wil zeggen dat een redenering beginnend met een denkfout op zichzelf waterdicht kan zijn, maar dat ik daar zelfs niet in was geslaagd.
In eerste instantie, zei hij, was hij onder de indruk geweest van het plan, dat in volzinnen en met een duidelijke structuur hem van A naar B had gebracht. Hij had het de eerste keer gelezen zoals je de krant leest of een roman. Niet gedachteloos, maar wel volgend, wat bij een goede tekst tot schijnbegrip leidt, een verraderlijke aandoening. De schrijver die aansluit bij wat je al weet en je aan de hand neemt langs zijn eigen redenering, sust je in slaap.
Dat is de taal als sluier. De taal van de bedekte termen. De taal die een goed gevoel geeft, omdat ze spreekt in algemeen aanvaardbare begrippen. Dat heet metataal. Ik heb ooit een coachopleiding gedaan en metataal was toen één van de therapeutische technieken. Het wordt ook wel het Miltonmodel genoemd, naar de bedenker ervan: Milton Erickson. Het komt erop neer dat de therapeut zo vaag mogelijk spreekt om de cliënt de gelegenheid te geven de details zelf in te vullen passend bij zijn beeld van de wereld. Hierdoor voelt de cliënt zich begrepen en ontstaan er kansen voor verandering. Metataal is de taal van de geleide meditatie, waarbij iedereen zijn persoonlijke innerlijke reis kan maken ook al luistert men naar dezelfde woorden.
Zo moet mijn projectplan ook zijn geweest. Enthousiast geschreven op basis van beperkte kennis, stond het vol lege begrippen als: kader, incrementeel, kwaliteit, inrichting, perspectief en draagvlak. Op de kadans van de metataal was het een prima verhaal, maar op zoek naar de fundamentele details, bleken die voor de lezer onvindbaar.