Respect

Een student wil op het gemeentehuis onderzoek doen naar ‘Organizational Citizenship Behavior’. Dat is een Amerikaans begrip voor ‘ben je bereid nog iets extra’s te doen?’ Bijvoorbeeld iets vroeger komen, of overwerken, of iets voor je werk doen in het weekend, zonder dat je ervoor betaald wordt. In Europa noemen we dat ‘engagement’, of ook wel: ‘medewerkersbetrokkenheid’. Bij de politie noemden we dat vroeger ’taakvolwassenheid’, maar in de VS maken ze daar iets groters van, wat ook tot uitdrukking komt in de kapitalen van het begrip en de bloedserieuze afkorting: OCB.
Er bestaat een theorie, aldus de student, dat als een leidinggevende meer respect krijgt van zijn medewerkers, dat ze dan meer van dat wenselijke gedrag vertonen. Ook dit is erg Amerikaans. Respect heb je voor ouderen of het is iets van een straatbende. Ik heb nog nooit in termen van respect over mijn functioneren nagedacht. Binnen het team speel ik gewoon mijn specifieke rol. Ik zorg voor de randvoorwaarden, de anderen doen het werk. Waar het lukt hoop ik te motiveren en te inspireren, maar dat kunnen je collega’s ook gewoon doen. Ik maak me geen illusies: voor de meeste medewerkers ben ik een oefening in geduld. Ze moeten het met mij doen (en ik met hen). Respect lijkt me geen doorslaggevende variabele.
Het enige dat volgens mij echt bijdraagt aan OCB is: plezier in je werk. Sinds ik in het communicatievak zit, kan ik de tijd vergeten, wordt mijn koffie koud naast de PC en kan ik vergeten te eten. Ik heb geen respectabele leidinggevende nodig om iets extra’s te doen. Ik heb eigenlijk het liefst dat ze zich zo min mogelijk met mijn werk bemoeien.
Toen ik dit allemaal tegen de student zei, was ze niet uit het veld geslagen. Ik zag haar denken: n=1; één particuliere opvatting over leiderschap weerlegt nog geen hypothese. Ze gaat het onderzoek gewoon doen. Dat is een beetje respectloos natuurlijk, maar ik hoop dat ze er veel plezier aan beleeft.