Vergelijking

Een les in geluk is je met niemand te vergelijken. Er is altijd wel iemand die het beter heeft, of die net even slimmer is, of sterker, of knapper, of rijker. Ergens goed in willen zijn, geeft energie. De beste willen zijn, is een bron van ongeluk. Mijn vader zei altijd dat hij het liefst op bezoek ging bij een boer met minder land. Als hij dan terugkwam kon hij tevreden zijn over zijn eigen bezit. Was hij bij een grote boer geweest, dan zag het er thuis ineens armoedig uit.
Toch was dit meer een uitspraak dan een feit, want mijn vader was nogal zwaar op de hand. Genieten van wat hij had, was moeilijk voor hem. Niet alleen omdat hij kon verlangen naar meer, maar vaker nog omdat hij zich kon schamen voor zijn bevoorrechte positie. Zijn leven lang droomde hij van een mooie Mercedes, maar toen hij die kon kopen, gunde hij dat zichzelf niet. Een Opel Ascona was ook mooi. ‘Goed is goed’, was zijn credo, ‘doe maar gewoon, dan doe je gek genoeg.’
Ondertussen moedigde hij zijn kinderen aan de beste te zijn. Op school, in sport, in muziek, in zaken. Het was duidelijk dat je alleen dan op zijn waardering kon rekenen. Zo werd bij mij de competitie aangewakkerd. Wie wint met kaarten, wie loopt het hardst, wie haalt de beste cijfers, wie heeft de meeste knikkers? Ik was altijd aan het vergelijken.
Het heeft even geduurd voordat ik er achter kwam dat ik daardoor dezelfde handicap ontwikkelde als mijn vader. Ik kon niet goed tegen mijn verlies, maar als ik wel iets won kon ik daar ook niet al te vrolijk over doen. ‘Blijf jij maar met beide benen op de grond’, hoor ik hem nog zeggen en: ‘verbeeld je maar niets.’
Dat was misschien een opvoeding in dankbaarheid en bescheidenheid, maar het waren geen lessen in geluk. Die kreeg ik pas veel later. Eén van die lessen is je met niemand te vergelijken.