Stamhouder

Gisteren is de oudste zoon van de oudste zoon van de oudste zoon van mijn vader geboren. Volgens wetten van voorbijgaande aard heet dat een stamhouder. Hij heet Julius van Vilsteren en hij houdt de familienaam keurig in stand langs de lijn van de vaders. Voorlopig zijn we weer een generatie gered.
Het had ook anders kunnen lopen voor Julius. Hij had ook de naam van de moeder kunnen krijgen. En hij zou later zelf een andere achternaam kunnen kiezen. Dat is de rationalisatie van onze Westerse beschaving. Op basis van een redelijke argumentatie en het belang van het individu is meer mogelijk dan wat traditioneel gegeven is.
Er zijn dagen dat ik dat jammer vind. De romantiek van bloedlijnen, familiewapens en rituele verbintenissen generaties diep in clans en stammen, geeft een diepere betekenis aan het bestaan. Het zet onze Julius op de schouders van zijn voorouders en diens voorouders en maakt hem daarmee schatplichtig de herinnering aan al die familieleden levend te houden.
Ik ben een westers kind en behalve de romantiek zie ik ook hoe met het denken in families en stammen de andere kant dichterbij komt. De wereld van familievetes, eerwraak en stammenstrijd, van rotsvast geloof in de zuiverheid van het eigen bloed en de bastaards bij de anderen. Het is het prille begin van elk conflict.
Zo staan in Syrië en Irak de Soennieten en de Sjiieten tegenover elkaar in een bloedige grote oorlog, die de grenzen daar voorgoed gaan verleggen. Het is ergens in de zevende eeuw misgegaan toen de Soennieten niet de schoonzoon van Mohammed wilden volgen en de Sjiïeten wel. Zo gaat dat als je veel waarde hecht aan familielijnen.
Voor Julius is dat allemaal ver weg. Zijn rol als stamhouder kan hij gerust als een anekdote in het plakboek plakken en verder hoop ik dat hij er zich niet te veel van aantrekt. Moeder en kind maken het overigens goed, volgens opa.