Oorlog

Naast het bed liggen twee boeken over de oorlog. Als ik dit zo opschrijf dan weet je dat ik de Tweede Wereldoorlog bedoel. De oorlog is inmiddels zeventig jaar voorbij, maar we blijven er over schrijven. Het ene boek is non-fictie, een Groningse familiegeschiedenis over de vermoorde verzetsstrijder Reint Dijkema en zijn familie. Het andere boek is een roman ‘De Boekendief’ van Markus Zusak, over een Duits meisje in oorlogstijd.
Gisteren kreeg ik via Facebook een filmpje onder ogen van een massamoord in Irak. Ik heb er niet meer dan twintig seconden naar gekeken, want toen kon ik het niet langer aanzien. Wat ik zag was een grote groep bijeengedreven mannen, waarvan je wist dat ze zo meteen vermoord zouden worden. Je ziet dat ze nog in discussie gaan, nog smeken met hun handen op hun rug gebonden. Zo meteen na het eerste schot, als de eerste omligt, weten ze wat de bedoeling is. Ze kunnen geen kant meer op.
Volgens de tekst bij het filmpje gaat het over POW’s, Prisoners of War. Krijgsgevangenen. Irakese soldaten die door hun regering naar het front met ISIS zijn gestuurd, de slag hebben verloren, zich hebben overgegeven en nu ter plekke worden geëxecuteerd. Door hun eigen landgenoten.
Het filmpje is gemaakt door ISIS zelf en verspreid als een triomf. De film doet denken aan vergelijkbare films uit de Tweede Wereldoorlog, uit Vietnam en Cambodja, uit Argentinië en Nicaragua, uit Bosnië, Ruwanda, Liberia, enzovoort, enzovoort. Mensen die andere mensen botweg doodschieten.
Daar zijn veel beelden van en toch blijft het onvoorstelbaar dat iemand dat kan doen. Dat er geen enkele ruimte meer is voor medemenselijkheid, voor empathie of mededogen. Dat er alleen haat is, een extreme ideologie misschien, of sadisme en machtswellust, of de eigen doodsangst als drijfveer.
De ultieme verschrikking.
Zal ook deze oorlog ooit voorbij zijn? En lezen de Irakezen over zeventig jaar dan nog een roman over deze massamoord, of een familiegeschiedenis van één van de ISIS-strijders?
Ik zie op dit moment alleen maar de wanhoop in haar meest ijzingwekkende gedaante.