Objectivisme

Elke cursus filosofie begint met de vraag of het ons gegeven is de waarheid te kennen. De waarheid openbaart zich via onze zintuigen. Daar begint de ellende al, want zie je een boom of zie je iets dat je een boom noemt? Als dat laatste je uitgangspunt is, dan bestaat een boom alleen als concept. Niet meer dan een illusie. Het bewijs van het bestaan van een boom is niet te leveren, ook niet als hij op je hoofd valt. Toch ben je dan hartstikke dood.
Om dit probleem op te lossen hebben we afspraken gemaakt. Als iemand tijdens een herfststorm waarschuwt: ‘Pas op voor die boom’, kun je dan op tijd opzij springen. Zo bestaat ons wereldbeeld niet uit feiten maar uit afspraken.
We gaan daar zo ver in dat we op basis van louter deze afspraken in een vliegtuig durven stappen. Zonder dat we precies weten hoe het werkt, stijgen we met 700 man op en landen we veilig tienduizend kilometer verderop. De opvatting dat dat gebaseerd is op afspraken maakt zo’n vliegreis tot een wonder. Dat vinden mensen met vliegangst ook; in hun beeld van de wereld is een vliegtuig iets dat altijd neerstort.
Je kunt ook ophouden met dit zondagochtend-gefilosofeer en er gewoon van uitgaan dat wat bestaat bestaat. Het menselijk verstand is in staat een vliegtuig te laten vliegen. Punt. Je onderhandelt niet over de schroeven die de vleugels bij elkaar houden. Dit heet objectivisme, een filosofie waarin de menselijke rede superieur is. Volgens deze leer is er een werkelijkheid die we kunnen kennen. Iets subjectief verklaren is de onwil je verstand te gebruiken, zeggen ze.
De superioriteit van de rede houdt echter geen stand als je bang bent, of boos, of verdrietig. Het houdt ook geen stand als je lui, jaloers of hebzuchtig bent. Of als je in God gelooft of in Ajax. Als het menselijke verkeer begint, begint het bedrijf van emoties, overtuigingen en vooral belangen. En dan ligt het filosofische probleem weer levensgroot op tafel: het is ons in essentie niet gegeven de waarheid te kennen. We zullen er steeds weer afspraken over moeten maken. Een boom is nu eenmaal niet zomaar een boom. Zeker niet in Almere.

Dit bericht is geplaatst in samenleven en getagd , , , . Bookmark de permalink. Reacties en trackbacks zijn beide momenteel gesloten.